Ideja za osnivanje Odsjeka za arheologiju postojala je još 1993. godine kada je inicijativu pokrenuo tadašnji direktor Zemaljskog muzeja i profesor na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, Prof.dr. Enver Imamović. Ova inicijativa, podržana od strane Filozofskog fakulteta i Senata Univerziteta u Sarajevu, naišla je na negativnu reakciju Skupštine Republike Bosne i Hercegovine, usljed čega nije došlo do osnivanja Odsjeka za arheologiju.

Iako tada nije osnovan Odsjek, zanimanje za arheologiju nije nestalo, pa je zahvaljujući iskazanom višegodišnjem interesovanju, kako studenata tako i predavača, 04.06.2007. godine Nastavno-naučno vijeće Filozofskog fakulteta u Sarajevu na osnovu elaborata i prijedloga o pokretanju studija arheologije donijelo Odluku o pokretanju postupka osnivanja Katedre za arheologiju kao integralnog dijela Odsjeka za historiju sa Prof.dr. Enverom Imamovićem kao osnivačem. Katedra za arheologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu počela je sa realizacijom nastavnog procesa akademske 2008/2009. godine kada je upisan dvadeset i jedan student u prvu godinu I ciklusa studija arheologije.

Po osnivanju Katedre, akademske 2008/2009. godine, najznačajniju ulogu u realizaciji nastavnog programa imao je Prof.dr. Enver Imamović, dok je ulogu voditelja Katedre preuzeo tadašnji docent Salmedin Mesihović. Zbog činjenice da je od osnivanja Katedre nedostajao adekvatni kadar za pokrivanje nastavnog procesa, predavanja su realizirana uz pomoć profesora sa Univerziteta na Primorskem (Kopar), Sveučilišta Josipa Jurja Strossmayera u Osijeku, Sveučilišta u Zagrebu i Univerziteta u Ljubljani. Tokom akademske 2008/2009. godine nastavu iz oblasti paleolita preuzeo je Prof.dr. Boris Kavur kao gostujući profesor sa Odsjeka za arheologiju i historiju Filozofskog fakulteta Univerziteta na Primorskem (Kopar), dok je nastavu iz oblasti neolita preuzela Prof.dr. Tihomila Težak-Gregl sa Odsjeka za arheologiju Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu. Predmete iz oblasti prethistorije za bronzano i željezno doba je predavao Prof.dr. Boško Marijan u svojstvu gostujućeg profesora sa Filozofskog fakulteta Sveučilišta Josipa Jurja Strossmayera u Osijeku. Izvođenje nastavnog procesa dijela općih predmeta preuzeo je Prof.dr. Mirza Hasan Ćeman.

Akademske 2009/2010. godine na Katedru za arheologiju je kao prvi uposlenik izabran Adnan Kaljanac u zvanje asistenta, koji je preuzeo izvođenje većine vježbi predviđenih nastavnim procesom. Iste godine, umjesto Prof.dr. Borisa Kavura, nastavu iz oblasti paleolita preuzima Prof.dr. Ivor Karavanić sa Odsjeka za arheologiju Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu. Oblast antičke arheologije od ove akademske godine preuzeo je Adnan Busuladžić kao honorarni predavač.

Zbog nemogućnosti održavanja gostujućih predavanja, mjesto Prof.dr. Boška Marijana akademske 2010/2011. godine preuzeo je Prof.dr. Hrvoje Potrebica sa Odsjeka za arheologiju Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu. Iste akademske godine nastavu za jedan dio predmeta iz oblasti srednjeg vijeka preuzima Prof.dr. Dubravko Lovrenović, dok drugi dio preuzima Prof.dr. Krešimir Filipec, gostujući profesor sa Odsjeka za arheologiju Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu. Također, ove akademske godine izvođenje nastavnog procesa iz oblasti islamske arheologije preuzeo je Prof.dr. Mirza Hasan-Ćeman.

Od akademske 2013/2014. godine na Katedri je, nakon završenog doktorskog studija na Odsjeku za arheologiju Univerziteta u Ljubljani, asistent Adnan Kaljanac izabran u zvanje docenta, te preuzima nastavu za predmete iz oblasti prethistorije. Iste akademske godine Prof.dr. Adnan Busuladžić postaje drugi uposlenik Katedre i to na predmetima iz oblasti antičke arheologije. Od ove godine, u svojstvu gostujućeg predavača sa Odsjeka za historiju Filozofskog fakulteta u Sarajevu, tadašnja asistentica Amra Šačić učestvuje u implementaciji vježbi iz uže oblasti antičke epigrafije. Također izvođenje nastavnog procesa iz oblasti islamske arheologije iste akademske godine preuzima Prof.dr.Ćazim Hadžimejlić.

Akademske 2014/2015. godine u zvanje asistenta je izabran Edin Bujak, MA, koji preuzima izvođenje vježbi iz oblasti opće arheologije, te antičke i srednjovjekovne arheologije. Također, ove godine mjesto Prof.dr. Tihomile Težak-Gregl, kao gostujućeg profesora za predmete iz oblasti neolita, preuzima Prof.dr. Slaviša Perić.

Tokom akademske 2015/2016. godine u zvanje docenta izabrana je Doc.dr. Aiša Softić, te preuzima održavanje nastave iz predmeta vezanih za etnologiju, koju je ranije izvodila kao honorarni predavač. Također, ove godine je u zvanje asistenta izabran Jesenko Hadžihasanović, MA, koji je preuzeo izvođenje vježbi iz predmeta vezanih za prethistoriju. Od ove godine sprovođenje nastavnog procesa iz oblasti prethistorije u potpunosti prelazi sa gostujućih profesora na Doc.dr. Adnana Kaljanca.

Tokom akademske 2017/2018. godine je u zvanje redovnog profesora izabran prof.dr. Adnana Busuladžić. Iste godine je u zvanje višeg asistenta izabran Edin Bujak, MA. Također je navedene akademske godine u zvanje asistenta izabrana Elma Hantalašević, MA, koja je preuzela izvođenje vježbi iz predmeta vezanih za prethistoriju, kao i oblasti opće arheologije.

Tokom akademske 2018/2019. godine je u zvanje vanrednog profesora je izabran prof.dr. Adnan Kaljanac. Iste godine je u zvanje višeg asistenta izabran Jesenko Hadžihasanović, MA.

Osoblje Katedre za arheologiju od prvih godina djelovanja studija je orijentisalo nastavni proces tako da se studentima prenosi i teorijska i praktična znanja sa ciljem obrazovanja studenata koji će steći osobine neophodne za kvalitetan naučni rad. Sa tim na umu odlučilo se organizirati prvu ljetnu školu za studente na lokalitetu nacionalnog spomenika Starog grada u Jajcu. Ova praksa sudjelovanja studenata u arheološkim istraživanjima sa ciljem njihovog osposobljavanja za terenski rad je nastavila i u kasnijem periodu, a naročito nakon osnivanja Instituta za arheologiju.

U toku svog rada Katedra za arheologiju uspješno je aplicirala i implementirala nekoliko značajnih, manjih i većih projekata. Od svih ostvarenih projekata od osnivanja Katedre kao najznačajni se može izdvojiti uspješno realiziran međunarodni projekat Tempus BIHERIT (530755-TEMPUS-1- 012-1-BA-TEMPUS-JPCR) pokrenut sa ciljem kurikularne reforme heritage studija, te izvršen u periodu od oktobra 2012. godine do septembra 2014. godine, implementiran u partnerstvu sa Odsjekom za arheologiju Univerziteta u Ljubljani, Odsjekom za arheologiju i historiju Univerziteta u Primorskoj, Institutom za Prahistorijsku arheologiju Slobodnog univerziteta u Berlinu, Komisijom za očuvanje nacionalnih spomenika BiH, Institutom za rano-historijsku i historijsku arheologiju Univerziteta u Beču, McDonald Institutom za arheološka istraživanja Univerziteta u Kembridžu, Odsjekom za historiju Univerziteta u Tuzli, Odsjekom za istoriju Univerziteta u Banja Luci, Zavičajnim muzejem u Travniku i Muzejem Kozare u Prijedoru.

Tokom realizacije Tempus BIHERIT projekta, u zimskom semestru akademske 2012/2013. godine je pokrenut i završen postupak za osnivanje Instituta za arheologiju pri centru NIRSA Filozofskog Fakulteta Univerziteta u Sarajevu. Imajući na umu ciljeve osnivanja Instituta za arheologiju već od samoga početka njegovog djelovanja, studenti I. i II. ciklusa studija za arheologiju su bili uključeni u implementaciju više od 20 raznih arheoloških terena sa ciljem usavršavanja vještina usvojenih tokom redovnog nastavnog procesa, od kojih su najznačajniji:

• Preventivna prospekcija arheološkog potencijala na lokalitetu nacionalnog spomenika Arheološko područje – prahistorijsko naselje u Butmiru, (prva faza 2016. godine i druga faza 2017. godine),
• Probni arheološki radovi na lokalitetu Vranjače, implemenitrani tokom 2017. godine,
• Zaštitna arheološka istraživanja oko lokaliteta nacionalnog spomenika Arheološko područje Mile - Krunidbena i grobna crkva bosanskih kraljeva, Arnautovići, općina Visoko, implementirano tokom jula 2018. godine,
• Arheološka istraživanja na lokalitetu nacionalnog spomenika Stari grad Dubrovnik u Višnjici kod Ilijaša, implementirana tokom 2017. godine i 2018. godine,
• Niz arheoloških prospekcijskih radovima na trasi autoputa Koridor Vc implementiranih tokom 2019. godine.

Nastavnici/-ice i saradnici/-ice

Na Katedri za arheologiju su radili kao profesori/-ce ili asistenti/-ce:

saradnici sa Odsjeka za historiju: Dr. Enver Imamović, Dr. Salmenid Mesihović, Dr. Amra Šačić-Beća; saradnici sa Katedre za Historiju umjetnosti: Dr. Mirza Hasan Ćeman, Dr. Asja Mandić; gostujući profesori sa drugih fakulteta Univerziteta u Sarajevu: Dr. Hadžimejlić, Dr. Nermin Sarajlić; te gostujući profesori sa drugih Univerziteta: Dr. Boško Marjan; Dr. Boris Kavur, Dr. Tihomila Težak-Gregl, Dr. Ivor Karavanić, Dr. Hrvoje Potrebica, Dr. Slaviša Perić.

Članovi/-ice Katedre za arheologiju danas su:

Dr. Adnan Busuladžić, dr. Adnan Kaljanac, dr. Aiša Softić, Edin Bujak, MA, Jesenko Hadžihasanović, MA, Elma Hantalašević, MA.

Studijski programi

Na Katedri za arheologiju se mogu upisati studijski programi I. ciklusa u svojstvu redovnog, redovnog samofinansirajućeg i vanrednog studenta u trajanju od tri godine, odnosno 6 semestara (180 ECTS) za sticanje zvanja BAKALAUREAT/BACHELOR.

Studijski programi I. ciklusa studija

Jednopredmetni studij

Arheologija

Dvopredmetni studij

Arheologija i druga studijska grupa

Nakon završenog I. ciklusa studija, studenti mogu upisati studijski program II. ciklusa u svojstvu redovnog, redovnog samofinansirajućeg i vanrednog studenta u trajanju od dvije godine, odnosno 4 semestra (120 ECTS) za sticanje zvanja MAGISTAR/MASTER.

Studijski programi II. ciklusa studija

Jednopredmetni studij

Arheologija

Dvopredmetni studij

Arheologija i druga studijska grupa

Biografije:

Adnan BUSULADŽIĆ

Studirao i 2000. diplomirao na Odsjeku za historiju Filozofskog fakulteta u Sarajevu. Poslijediplomski studij iz arheologije pohađao na Filozofskom fakultetu u Zagrebu, gdje je odbranio magistarsku radnju Antičke svjetiljke iz zbirke Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine, a  2008. doktorsku disertaciju  pod naslovom Rimske vile u Bosni i Hercegovini. Biran 2009. na u zvanje docenta Katedri za arheologiju. Godine 2013. je biran u zvanje vanrednog, a 2018 u zvanje redovnog profesora na Katedri za arheologiju Filozofskog fakulteta. Uža specijalnost Busuladžićeva interesovanja je antička arheologija. Učestovovao je u nizu arheoloških istraživanja u Bosni i Hercegovini i zvan zemlje. Bio je voditelj mnogobrojnih arheoloških istraživanja. Obavljao je dužnost direktora Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine, bio šef katedre za arheologiju. Autor je velikog broja radova i studija.

Autorske knjige: (1) Antičke svjetiljke u Bosni i Hercegovini, Sarajevo 2007; (2) Umjetnost antičkih mozaika na tlu Bosne i Hercegovine, Sarajevo 2008; (3) Morfologija antičkih fibula iz zbirke Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine, Sarajevo 2010, Rimske vile u BiH, Sarajevo 2011, Antički želejzni alat i oprema sa prostora Bosne i Hercegovine, Sarajevo 2014, Zbirka antičkih fibula iz Franjevačkog samostana u Tolisi, Sarajevo – Tolisa 2014, Tragovi antičkog teatra, muzike, gladijatorskih borbi i takmičenja iz arheoloških zbirki u Bosni i Hercegovini, Sarajevo 2017, Sjaj antičkih Grka, Sarajevo 2020.

Autor je preko 40 radova objavljenih u naučnoj periodici u Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Sjevernoj Makedoniji i Crnoj Gori.  

Adnan KALJANAC

Studirao i 2006. diplomirao na Odsjeku za historiju Filozofskog fakulteta u Sarajevu, gdje je pohađao postdiplomski studij i 2009. odbranio magistarsku radnju Etnogeneza Ilira u svijetlu novih saznanja. Doktorski studij iz arheologije je pohađao na Filozofskom fakultetu u Ljubljani, gdje je 2013. godine odbranio doktorsku disertaciju pod naslovom Problem arheoloških raziskav etnogeneze na primeru bronaste dobe Bosne i Hercegovine. Biran 2009. godine za asistenta na Katedri za arheologiju, 2013. godine u zvanje docenta, a 2018. godine u zvanje vanrednog profesora. Predvodio niz arheoloških istraživanja u Bosni i Hercegovini, od kojih se mogu izdvojiti arheološka istraživanja na projektima: Arheološki radovi istražnog karaktera – plan preventivne prospekcije arheološkog potencijala na lokalitetu nacionalnog spomenika arheološko područje – prahistorijsko naselje u Butmiru (faza 1 i 2), Arheološka istraživanja na lokalitetu prahistorijskog naselja u Ripču i šireg areala lokaliteta Brandže, Probni arheološki radovi na lokalitetu Vranjače istočno od lokaliteta nacionalnog spomenika Arheološko područje Debelo Brdo, prahistorijsko gradinsko naselje, antički i kasnoantički odbrambeni objekat u Sarajevu, Zaštitna arheološka istraživanja oko lokaliteta nacionalnog spomenika Arheološko područje Mile - Krunidbena i grobna crkva bosanskih kraljeva, Arnautovići, općina Visoko, kao i niz preventinih arheoloških istraživanja na trasi autoputa Koridor Vc. Radove objavljivao u Godišnjaku Centra za balkanološka ispitivanja ANUBiH i drugim periodikama.

Autorske knjige: (1) Historija arheologije, U potrazi za prošlošću, Sarajevo 2014.

Aiša SOFTIĆ

Diplomirala 1979. na Filozofskom fakultetu u Sarajevu  na Odsjeku za historiju jugoslavenskih knniževnost i sh/hs jezik. Magistrirala na istom Fakultetu 1986. godine sa temom "Zbornik muslimanskih narodnih pjesama Antuna Hangija", a doktorsku radnju "Historijske usmene predaje Bošnjaka" odbranila 2000. godine. U periodu od 2003. do 2008. obavljala dužnost direktora Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine. U zvanje naučnog savjetnika  - oblast etnologija izabrana 2005. godine. Od 2014. stalno zaposlena na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, na Katedri za arheologiju. U zvanju docenta. Pored niza radova iz oblasti usmene književnosti, folkloristike i etnologije, autor, odnosno priređivač osam knjiga iz spomenutih oblasti.

Autorske knjige: (1) Antologija bošnjačke usmene priče, Sarajevo, 1997; (2) Jednom bio car. Odabrane bošnjačke bajke, Sarajevo, 2001; (3) Usmene predaje Bošnjaka. Sarajevo, 2002.; (4) Usmena proza Bošnjaka. Sarajevo, 2004.; (5) Jajce u narodnoj predaji ( u ko-autorstvu sa Lj. Ševo). Jajce, 2010.; (6) Obećani čas. Običaji bosanskohercegovačkih muslimana vezani za smrt. Sarajevo, 2016.

Priređene knjige: (1) Zbornik bošnjačkih usmenih predaja (priredila), Sarajevo, 2005; (2) Antun Hangi, Život i običaji muslimana u Bosni i Hercegovini. Narodne pjesme iz Bosne (priredila i pogovor napisala). Sarajevo, 2009.

Edin BUJAK

Studirao i 2013. magistrirao na Katedri za arheologiju Filozofskog fakulteta u Sarajevu. Poslijediplomski doktorski studij iz arheologije pohađa na Filozofskom fakultetu u Zagrebu, gdje je piše doktorsku radnju na temu Groblja kasnog srednjeg vijeka na prostoru srednje Bosne. Biran 2013. godine u zvanje asistenta, a 2017. godine u zvanje višeg asistenta na Katedri za arheologiju. Uža specijalnost Bujakovog interesovanja je srednjovjekovna arheologija. Učestovovao je u nizu arheoloških istraživanja u Bosni i Hercegovini.

Autorske knjige: (1) Stećkopedija: kameno blago stare bosanske države, Sarajevo 2018; (2) Gradiški amanet: historijat Gradišća od najstarijih vremena do danas, Zenica 2005.

Jesenko HADŽIHASANOVIĆ

Akademske 2008/2009. godine je upisao I ciklus studija arheologije na Katedri za arheologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu, koji je uspješno diplomirao akademske 2010/2011. godine i stekao zvanje bakalaureat/bachelor arheologije. Drugi ciklus studija arheologije upisuje akademske 2011/2012. godine, koji završava 2013/2014. godine, te stječe zvanje magistra arheologije. Biran 2015. godine u zvanje asistenta, a 2019. godine u zvanje višeg asistenta na Katedri za arheologiju. Uzeo učešća u nizu arheoloških istraživanja na području Bosne i Hercegovine u organizaciji Instituta za arheologiju Filozofskog fakulteteta Univerziteta u Sarajevu, te na nekoliko naučnih skupova u inostranstvu. Radove objavio u nekoliko zbornika radova izvan Bosne i Hercegovine.

Elma HANTALAŠEVIĆ

Studirala i 2015. diplomirala na Odsjeku za historiju, Katedri za arheologiju Filozofskog fakulteta u Sarajevu. Poslijediplomski studij je nastavila na Katedri za arheologiju u Sarajevu, gdje je odbranila master tezu po nazivom Kontinuitet upotrebe paleolitskih pećinskih nalazišta na području Bosne i Hercegovine. Birana 2018. godine u zvanje asistenta na Katedri za arheologiju. Njeno uže interesovanje je arheologija starijeg kamenog doba.

Učestvovala je u nizu arheološkim istraživanjima u Bosni i Hercegovini i koautorica je naučnog članka.