Odsjek za bosanski, hrvatski i srpski jezik Filozofskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu razvio se iz Katedre za srpskohrvatski jezik i jugoslovenske književnosti, koja je osnovana prilikom osnivanja Filozofskog fakulteta 1950. godine.

Katedra je od početka izvodila nastavu u okviru dvije studijske grupe na kojima se studirao srpskohrvatski jezik (kao glavni predmet) u kombinaciji s jugoslavenskim književnostima (drugi glavni predmet).

Posebna Katedra za srpskohrvatski jezik osnovana je 1950. godine i bila je baza za razvoj slavističkih studija na Filozofskom fakultetu u Sarajevu. Godine 1971. Katedra za srpskohrvatski jezik prerasla je u Odsjek za južnoslavenske jezike. Pedagoški rad na Odsjeku stalno se odvijao u okviru dviju studijskih grupa, tj. s jezikom kao prvim glavnim i književnošću kao drugim glavnim predmetom, ili obratno. U jednom razdoblju bio je moguć studij srpskohrvatskog jezika kao prvog ili drugoga glavnog predmeta u kombinaciji s nekim stranim jezikom ili filozofijom.

Nastavna i naučna djelatnost Odsjeka obuhvatila je problematiku srpskohrvatskog jezika i općelingvističku tematiku. Nastavni program predviđao je stjecanje osnovnih znanja iz makedonskog i slovenskog jezika (na nivou lektorata). U nastavi su bili zastupljeni svi jezički nivoi – u sinhronijskom i dijahronijskom presjeku, što je odredilo naučni interes i stručnu profilaciju članova Odsjeka. Iz ovakve osnovne orijentacije tokom vremena proizišli su i neki novi nastavni predmeti (Historija literarnog jezika, Lingvistička stilistika, Norma i kultura bosanskog, hrvatskog i srpskog jezika), a postepeno se vršilo i teorijsko i metodološko osavremenjavanje u nastavi savremenog jezika i opće lingvistike.

Sredinom 1990-ih godina Odsjek je promijenio naziv i svoju djelatnost obavlja pod nazivom Odsjek za bosanski, hrvatski i srpski jezik.

Osnovna je studijska grupa Bosanski, hrvatski i srpski jezik i književnosti naroda Bosne i Hercegovine. Studij na ovoj studijskoj grupi od osnivanja do uvođenja bolonjskog sistema studiranja trajao je četiri godine (8 semestara – četverogodišnji studij).

Svršeni studenti nakon okončanja četverogodišnjeg studija stjecali su stručni naziv: profesor bosanskog, hrvatskog i srpskog jezika i književnosti naroda BiH.

U skladu s Pravilima Filozofskog fakulteta u Sarajevu studenti su mogli birati i polagati normu bosanskog, hrvatskog ili srpskog jezika te u zavisnosti od izbora norme stjecati diplomu profesora bosanskog jezika i književnosti naroda BiH, profesora hrvatskog jezika i književnosti naroda BiH i profesora srpskog jezika i književnosti naroda BiH.

Pored osnovne studijske grupe studenti su se mogli upisati na kombinirani studij koji je uključivao A₁, A₂ i B predmet. Nakon završetka studija na kombiniranim studijskim grupama stjecao se kombinirani stručni naziv: profesor, odnosno stručnjak iz odgovarajuće oblasti.

U akademskoj 2005/2006. godini uveden je bolonjski sistem studiranja “3+2+3”, tj. trostepeno obrazovanje, i to prvi stepen studija u trajanju od 3 godine, odnosno 6 semestara, sa 180 bodova; drugi stepen studija u trajanju od 2 godine, odnosno 4 semestra, sa 120 bodova; i treći stepen studija u trajanju od 3 godine, odnosno 6 semestara, sa 180 bodova.

Nastavni planovi i programi prilagođeni su takvom studiju u akademskoj 2008/2009. godini.

U toku akademske 2010/11, 2011/12. i 2012/13. godine proveden je postupak interne evaluacije studijskih grupa i predmeta po Nastavnom planu i programu 2008/09. godine te su sačinjene izmjene i dopune nastavnih planova i programa u cilju stvaranja uvjeta za kvalitetnije studiranje.

U toku akademske 2018/19. godine iznova je proveden postupak interne evaluacije studijskih grupa i predmeta po Nastavnom planu i programu 2013/14. godine te su sačinjene izmjene i dopune nastavnih planova i programa u cilju stvaranja uvjeta za kvalitetnije studiranje. Također radi povećanja broja studijskih bodova iz oblasti pedagoško-psiholoških i didaktičko-metodičkih predmeta te oblasti praktične nastave i metodičke prakse, što je zatraženo odgovarajućim zakonskim aktima, sačinjen je novi nastavni plan i program koji započinje s primjenom od akademske 2019/2020. godine.

Studiranje prema bolonjskom sistemu omogućeno je na dvopredmetnom i jednopredmetnom studiju, i to na prvom stepenu dvopredmetni studij, a na drugom stepenu jednopredmetni i dvopredmetni studij.

Prema Nastavnom planu i programu 2013/14. godine na prvom stepenu studija organizira se nastavno-naučni proces na dvopredmetnom studiju na studijskoj grupi Bosanski, hrvatski i srpski jezik i književnosti naroda BiH.

Prema Nastavnom planu i programu 2013/14. godine na drugom stepenu studija organizira se nastavno-naučni proces na (1) jednopredmetnom studiju na studijskoj grupi Bosanski, hrvatski i srpski jezik i (2) dvopredmetnom studiju na studijskim grupama:

1. Bosanski, hrvatski i srpski jezik i književnosti naroda Bosne i Hercegovine;

2. Bosanski, hrvatski i srpski jezik i druga studijska grupa.

Posebno su izvršene izmjene u broju sati vježbi iz gramatičkih predmeta, koji čine osnovu za budući stručni profil svršenih studenata, a uvedeni su i novi izborni predmeti s obzirom na to da je jedan broj izbornih predmeta dobio status obaveznih predmeta.

Nakon okončanog prvog i drugog stepena studija na studijskoj grupi Bosanski, hrvatski i srpski jezik i književnosti naroda Bosne i Hercegovine stječu se akademski naslovi: (1) bakalaureat/bachelor bosanskoga, hrvatskoga i srpskog jezika i književnosti naroda Bosne i Hercegovine i (2) magistar bosanskoga, hrvatskoga i srpskog jezika i književnosti naroda Bosne i Hercegovine; na dvopredmetnom studiju Bosanski, hrvatski i srpski jezik i druga studijska grupa i jednopredmetnom studiju Bosanski, hrvatski i srpski jezik stječu se akademski naslovi: (1) bakalaureat/bachelor bosanskoga, hrvatskoga i srpskog jezika i (2) magistar bosanskoga, hrvatskoga i srpskog jezika.

U okviru međunarodne saradnje Odsjeka između ostaloga treba spomenuti realiziranje dijela projekta Općeslavenski lingvistički atlas (OLA) koji se odnosi na Bosnu i Hercegovinu, projekt izrade elektronskog korpusa govornoga bosanskog jezika (Bosko) u saradnji s Univerzitetom Hubmoldt iz Berlina i dr. Također članovi Odsjeka pojedinačno učestvuju u naučnim projektima u inozemstvu, gostuju kao predavači (a ranije i kao lektori) na inozemnim univerzitetima, učestvuju u radu različitih naučnih tijela u inozemstvu, zatim u radu naučnih i stručnih konferencija i drugih naučnih skupova od međunarodnog značaja. Ove aktivnosti posebno su pojačane nakon što je Bosni i Hercegovini postao dostupan program  međunarodne razmjene akademskog osoblja Erasmus plus.

Od svog osnivanja pa sve do danas Odsjek je sarađivao s različitim naučnim ustanovama – posebno s Akademijom nauka i umjetnosti BiH i Institutom za jezik u Sarajevu. Saradnja s ANUBiH odvijala se uglavnom u okviru Komisije za lingvistička ispitivanja, a saradnja s Institutom za jezik ostvarivala se kroz zajedničke projekte.

Priznat i u širim okvirima, dugo vremena Odsjek je bio jedini ove vrste u bosanskohercegovačkom akademskom prostoru, a danas zauzima vodeći položaj u području akademskog nastavnog i naučnog rada u oblasti lingvističke bosnistike.

• Prethodna